1. Một số khái niệm

* Khái niệm mạng xã hội

Mạng xã hội (social network) là hệ thống thông tin cung cấp cho cộng đồng người sử dụng mạng các dịch vụ lưu trữ, cung cấp, sử dụng, tìm kiếm, chia sẻ và trao đổi thông tin với nhau, bao gồm dịch vụ tạo trang thông tin điện tử cá nhân, diễn đàn (forum), trò chuyện (chat) trực tuyến, chia sẻ âm thanh, hình ảnh và các hình thức dịch vụ tương tự khác.

          Mạng xã hội có nhiều dạng thức và tính năng khác nhau, có thể được trang bị thêm nhiều công cụ mới, và có thể vận hành trên tất cả các nền tảng như máy tính để bàn, máy tính xách tay, máy tính bảng hay điện thoại thông minh.

Mạng xã hội cho phép người dùng chia sẻ câu chuyện, bài viết, ý tưởng cá nhân, đăng ảnh, video, đồng thời thông báo về hoạt động, sự kiện trên mạng hoặc trong thế giới thực. Nếu như trong mô hình mạng xã hội truyền thống, ví dụ như sự kiện hội chợ, đã tồn tại từ lâu trong lịch sử thì mạng xã hội trên web giúp người dùng kết nối với những người sống ở nhiều vùng đất khác nhau, ở thành phố khác hoặc trên toàn thế giới. Mạng xã hội tuy tồn tại dưới nhiều hình mô hình khác nhau nhưng nhìn chung, mạng xã hội đều có những điểm chung sau:

- Mạng xã hội là một ứng dụng được sử dụng trên nền tảng Internet;

- Tất cả nội dung trên mạng xã hội đều do người dùng tự tạo ra, tự chia sẻ;

- Mỗi người dùng trên mạng xã hội đều phải tạo tài khoản, hồ sơ riêng;

- Mạng xã hội sẽ kết nối tài khoản người dùng đến các tài khoản cá nhân, tổ chức khác thông qua các tài khoản ảo do người dùng tạo ra.

* Khái niệm tư tưởng chính trị
Triết học giản yếu năm 1987 định nghĩa: Tư tưởng là hình thức phản ánh thế giới bên ngoài trong đó bao hàm sự ý thức về mục đích và triển vọng của việc tiếp tục nhận thức và cải tạo thế giới bên ngoài… mọi tư tưởng đều được rút ra từ khái niệm. Chúng là sự phản ánh đúng đắn hay xuyên tạc hiện thực…

Từ điển Bách khoa Việt Nam cho rằng: Tư tưởng là quan điểm và ý nghĩa chung của con người đối với hiện thực khách quan, đối với xã hội (nói tổng quát), do đó, có tư tưởng tiến bộ, tư tưởng lạc hậu.

Từ điển Triết học định nghĩa: Tư tưởng là sự phản ánh hiện thực trong ý thức con người, là biểu hiện mối quan hệ của con người với thế giới xung quanh.

Từ điển Triết học Liên Xô năm 1975 định nghĩa: Chính trị là “sự tham gia vào các công việc của Nhà nước, việc quy định những hình thức, nhiệm vụ, nội dung hoạt động của Nhà nước lĩnh vực bao hàm các vấn đề về chế độ nhà nước, quản lý đất nước, lãnh đạo các giai cấp, vấn đề đấu tranh đảng phái, … những lợi ích căn bản của các giai cấp và những quan hệ qua lại của các giai cấp biểu hiện ra trong chính trị. Chính trị cũng biểu hiện những quan hệ giữa các dân tộc và giữa các quốc gia”.

Từ điển Bách khoa Việt Nam xem “Chính trị là toàn bộ những hoạt động có liên quan đến các mối quan hệ giữa các giai cấp, giữa các dân tộc, các tầng lớp xã hội, mà cốt lõi của nó là vận động giành chính quyền, duy trì và sử dụng quyền lực Nhà nước, sự tham gia vào công việc Nhà nước, sự xác định hình thức tổ chức, nhiệm vụ và nội dung hoạt động của Nhà nước

Như vậy, có thể hiểu tư tưởng chính trị là sự phản ảnh toàn bộ những hoạt động có liên quan đến các mối quan hệ giữa các giai cấp, giữa các dân tộc, các tầng lớp xã hội, mà cốt lõi của nó là vận động giành chính quyền, duy trì và sử dụng quyền lực Nhà nước, sự tham gia vào công việc Nhà nước, sự xác định hình thức tổ chức, nhiệm vụ và nội dung hoạt động của Nhà nước biểu hiện những lợi ích của con người, của giai cấp và của xã hội.

Nội dung và bản chất của tư tưởng chính trị được thể hiện tập trung nhất, rõ ràng nhất trong ý thức hệ chính trị (hay hệ tư tưởng).  Hệ tư tưởng chính trị là toàn bộ những học thuyết, tư tưởng, quan điểm, của một giai cấp về: giành và giữ quyền lực nhà nước; xác định chế độ chính trị; hình thức tổ chức nhà nước; và quan hệ với các giai cấp, tầng lớp khác.

* Khái niệm giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên

Giáo dục tư tưởng chính trị là truyền bá được hệ tư tưởng giai cấp, lối sống xã hội. Giáo dục làm cho xã hội trở nên thuần khiết, công bằng, văn minh. Bản thân giáo dục đã bao hàm tính mục đích rõ nét. Bằng nội dung giáo dục được chọn lọc, với cả một hệ thống tổ chức và phương pháp luận hiện đại, giáo dục hướng dẫn các thế hệ, hướng dẫn cả xã hội đi tới một nền văn minh. Giáo dục làm cho mỗi con người trở thành công dân có ích cho xã hội. Giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên sẽ mang lại kết qủa tốt nhấ nhằm góp phần vào công tác đào tạo những con người toàn diện, vừa “hồng”, vừa “chuyên” ta có thể kết hợp nhiều phương thức như: lồng ghép vào quá trình dạy học, hoạt động ngoại khóa, giáo dục cộng đồng, giáo dục điển hình, thực hiện theo nguyên lý kết hợp giáo dục giữa gia đình- nhà trường- xã hội. Qua những phương thức đó chúng ta sẽ phát huy chủ động, sáng tạo trong sinh viên, hiểu được tâm tư nguyện vọng của họ để định h ướng giáo dục theo đúng quỹ đạo chung.

Tóm lại có thể hiểu giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên là quá trình tác động vào nhận thức của khách thể, cụ thể là đối tượng sinh viên những vấn đề cơ bản về chủ nghĩa Mác – Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước, thông qua một hệ thống các biện pháp, nhằm từng bước xây dựng thế giới quan và phương pháp luận khoa học đúng đắn, nâng cao bản lĩnh chính trị, thực hiện thắng lợi mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.

* Nội dung giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên

          Công tác giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên bao gồm các nội dung sau: (i) Giáo dục cho sinh viên về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.Đây là nhiệm vụ trọng tâm vì nó góp phần làm hình thành thế giới quan, phương pháp luận khoa học và nhân sinh quan cách mạng cho sinh viên. (ii)Tuyên truyền các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; các sự kiện chính trị quan trọng của đất nước, các ngày lễ lớn của dân tộc.Nội dung này giúp sinh viên nắm bắt được mục tiêu, lý tưởng của Đảng, làm hình thành ý thức trách nhiệm trong sinh viên trước bản thân, nhà trường và xã hội. (iii) Giáo dục truyền thống yêu nước, tự hào dân tộc, nâng cao ý thức chính trị, tinh thần cách mạng cho sinh viên.Giáo dục truyển thống tốt đẹp của dân tộc, của cách mạng, góp phần bồi dưỡng những tình cảm đúng đắn của sinh viên đối với quê hương đất nước. (iv)Giáo dục tinh thần đoàn kết, làm cho sinh viên nhận rõ được vai trò của khối đại đoàn kết toàn dân tộc và đoàn kết quốc tế. Nội dung này sẽ giúp cho sinh viên hình thành lối sống lành mạnh, đấu tranh chống các tư tưởng phản động xuyên tạc quan điểm, đường lối của Đảng, chống các biểu hiện tiêu cực trong lối sống, lẽ sống của sinh viên. (v) Giáo dục cho sinh viên tinh thần yêu lao động, phát huy truyền thống hiếu học, chuyên cần và sáng tạo.

2. Mạng xã hội là công cụ giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên các trường đại học hiện nay

          Sinh viên các trường đại học là một trong những nhóm đối tượng có nhiều điểm đặc biệt, với những tâm lý đặc trưng của lứa tuổi mới lớn. Họ là những người trẻ tuổi, thường có độ tuổi từ 18 - 25 tuổi. Đây là một độ tuổi vàng của tuổi trẻ với đầy sự năng động, nhiệt huyết, khả năng sáng tạo và học tập. Sinh viên cũng là nhóm đối tượng có khả năng tiếp cận với mạng xã hội nhanh nhất, tốt nhất, hiệu quả nhất. Cũng chính vì điều đó mà những thông tin đến từ mạng xã hội cũng có khả năng ảnh hưởng đến tâm, sinh lý, đặc tính, lối sống, tư cách đạo đức hay tư tưởng chính trị của sinh viên rất lớn.

          Sinh viên là một bộ phận ưu tú, vừa mang đầy đủ bản chất và truyền thống của thanh niên Việt Nam, vừa hội tụ đầy đủ bản chất của đội ngũ trí thức. Sinh viên hiện nay đã và đang tiếp cận, sử dụng mạng xã hội với nhiều mục đích khác nhau: tìm kiếm tài liệu phục vụ học tập, trao đổi thông tin hữu ích, chia sẻ, kết nối bạn bè…

Sự phát triển của công nghệ thông tin với những sản phẩm công nghệ hiện đại trong đó có những chiếc điện thoại thông minh - là nền tảng, công cụ để sinh viên sử dụng mạng xã hội. Mạng xã hội với những tính năng đa dạng, nguồn thông tin phong phú, do đó người dùng có thể dễ dàng tiếp nhận, chia sẻ và chọn lọc thông tin một cách có hiệu quả, vượt qua trở ngại về không gian và thời gian. Thực sự mạng xã hội đang tác động vào lối sống và văn hóa của các thế hệ sinh viên ngày nay rất lớn.

Sự phát triển của công nghệ thông tin như một cuộc cách mạng, dẫn tới hình thành những môi trường ảo, hình thành lối sống ảo của sinh viên. Đặc điểm này thường chỉ có ở sinh viên, những người có sức trẻ, có tri thức đang được đào tạo chuyên môn. Họ là những người ưa giao tiếp, thích các hoạt động bề nổi, thích cái mới, thích sự tìm tòi và sáng tạo. Do đó, đây cũng là tâng lớp mà từ xưa tới nay vẫn khá nhạy cảm với các vấn đề chính trị - xã hội, đôi khi cực đoan nếu không được định hướng tốt.

          Đối với sinh viên, thì mạng xã hội có thể được sử dụng là công cụ để giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên của các trường đại học hiện nay. Bởi lẽ hiện nay tỷ lệ sinh viên sử dụng mạng xã hội là rất lớn, thời lượng sử dụng mạng xã hội nhiều, và sử dụng mạng xã hội ở mọi lúc mọi nơi. Đây là điều kiện thuận lợi để thiết kế và xây dựng các chương trình giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên.

          Đối với các thế hệ sinh viên hiện nay, không khó để có thể tìm thấy một hay một số ứng dụng trên mạng xã hội được sinh viên ưa chuộng. Trong đó có thể kể đến ứng dụng Zalo, Facebook, Facebook Messenger hay TikTok và các ứng dụng mạng xã hội khác. Đây đều là những ứng dụng sinh viên sử dụng hàng ngày, tương tác với tốc độ cao. Những thông tin được truyền tải trên mạng xã hội nhanh chóng có thể đến với người xem, người đọc, trong đó có sinh viên. Do vậy, một cách nhanh nhất để thực hiện các chương trình, các tin tức, hay các tình huống mô phỏng nhằm giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên đó chính là sử dụng mạng xã hội.

          Không những vậy, khi sử dụng những tính năng thông minh của mạng xã hội, xây dựng và thiết kế bài giảng khoa học, hấp dẫn và mang tính hiện đại sẽ kích thich được sự tò mò, khơi dậy sự sáng tạo của sinh viên. Đây cũng là biện pháp “kích não” để sinh viên có tư duy sáng tạo hơn đối với việc thu nhận những kiến thức về chính trị. Sử dụng mạng xã hội làm công cụ giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên là một hướng đi đúng đắn, đem lại hiệu quả cao.

          Công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục tư tưởng chính trị đối với sinh viên luôn có vị trí và vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình xây dựng và phát triển đất nước. Sinh viên là lực lượng tri thức trẻ, do đó công tác này càng cần được coi trọng trong quá trình đào tạo, bồi dưỡng và phát triển. Việc sử dụng mạng xã hội làm công cụ giáo dục tư tưởng cho sinh viên sẽ có tốc độ nhanh, sức lan tỏa rộng và đáp ứng được thị hiếu của đối tượng có trình độ, năng động, sáng tạo là sinh viên. Qua đó có thể tuyên truyền quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước hay những giá trị tư tưởng hữu ích đến với sinh viên nhanh chóng và dễ dàng đạt được hiệu quả cao.

          Mặt khác, khi sử dụng mạng xã hội như việc lập ra các fanpage chính thức sẽ giúp sinh viên có sân chơi bổ ích, không bị phân tán, mất tập trung hay bị hấp dẫn bởi những trạng mạng vô bổ hay chứa những nguy cơ gây phương hại đến ý chí, lập trường hay những tư tưởng xấu, chống phá nhà nước đối với sinh viên.

          Việc sử dụng mạng xã hội làm công cụ giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên là một việc cần thiết. Mạng xã hội có thể góp phần thực hiện tố chức năng giáo dục, rèn luyện tư tưởng chính trị cho sinh viên.

3. Một số giải pháp nâng cao hiểu quả công cụ mạng xã hội trong việc giáo dục chính trị tư tư tưởng của sinh viên ở các trường đại học
          Thứ nhất, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các chủ thể trong giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên các trường đại học hiện nay
   Giáo dục tư tưởng chính trị cho SV trước tác động của MXH chỉ thật sự đạt hiệu quả cao khi quá trình này biến thành các hoạt động tự giác, trên cơ sở các chủ thể, các cá nhân, các tổ chức trong các trường đại học có nhận thức đúng và có trách nhiệm cao. Do vậy, thực hiện giải pháp này là điều kiện tiên quyết, có ý nghĩa quyết định những quy định về mục tiêu, phương hướng, nhiệm vụ, nội dung, hình thức của toàn bộ quá trình giáo dục tư tưởng chính trị cho SV trước tác động của MXH; đồng thòi là nhân tố quyết định kết quả quá trình này trên thực tế.

Các chủ thể lãnh đạo, quản lý, các phòng ban chức năng, các giảng viên cần nhận thức rõ mục tiêu tổng quát về giáo dục tư tưởng chính trị cho SV các trường trước tác động của MXH được thể hiện toàn diện trên các lĩnh vực sinh hoạt, học tập, rèn luyện. Trong đó, ý thức chính trị tích cực của SV các trường chủ yếu thể hiện rõ nhất trong lĩnh vực học tập, rèn luyện - phương thức hoạt động cơ bản của họ. Do vậy, giáo dục tư tưởng chính trị cho SV trước tác động của MXH cần tập trung xây dựng thói quen suy nghĩ, hành động chủ động, sáng tạo khi giao tiếp với MXH, giúp họ không chỉ khai thác những thông tin, những bài viết tích cực mà còn xa lánh được những MXH, những blog xấu độc; đặc biệt còn có thể vận dụng, phát triển cao hơn, sâu hơn những tri thức, tình cảm, kỹ năng, kỹ xảo học tập, rèn luyện từ thông tin của những bài viết tốt, phê phán, đấu tranh, vạch trần những thủ đoạn phản động của những bài viết, blog có nội dung xấu độc, xuyên tạc sự thật, kích động bạo lực, lối sống tiêu cực, góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.

Mục tiêu giáo dục tư tưởng chính trị cho SV trước tác động của MXH luôn gắn với chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước, đồng thời gắn mục tiêu, yêu cầu đào tạo và bị chi phối bởi mục tiêu, yêu cầu đào tạo; không có mục tiêu giáo dục tư tưởng chính trị cho SV trước tác động của MXH chung chung, trừu tượng, tách rời mục tiêu đào tạo. Do vậy, cùng với sự vận động, biến đổi của mục tiêu đào tạo theo tiến trình thời gian, các môn học tập, rèn luyện và tư tưởng chính trị cho SV cũng phải có những điều chỉnh phù hợp; theo đó, bất cứ các lực lượng, phương tiện, các đơn vị nào tham gia vào quá trình đào tạo cũng đồng thòi tham gia quá trình giáo dục tư tưởng chính trị cho SV trước tác động của MXH.

Đảng ủy, ban giám hiệu các nhà trường là người chịu trách nhiệm xác định nội dung tổng quát, giao nhiệm vụ, kiểm tra, giám sát, đôn đốc các đơn vị, tổ chức chính trị - xã hội trong nhà trường xác định nội dung công việc phải làm trong hệ thống nội dung giáo dục tư tưởng chính trị cho SV trước tác động của MXH, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ. Đây là cơ quan đầu não, cơ quan lãnh đạo, quản lý và có quyền hạn cao nhất của nhà trường trong việc xác định nội dung giáo dục tư tưởng chính trị cho SV trước tác động của MXH. Nếu lực lượng này nhận thức sâu sắc, thực hiện tốt những phần việc của mình thì sẽ là nền tảng vững chắc, động lực to lớn nhất để hệ thông nội dung giáo dục tư tưởng chính trị cho SV trước tác động của MXH được xác định phù hợp nhất và ngược lại.

Thứ hai, Đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên.

Đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp giáo dục tư tưởng chính trị cho SV trước tác động của mạng xã hội hiện nay là yêu cầu khách quan, là khâu đột phá, trực tiếp quyết định hiệu quả xây dựng lối sống tích cực cho sinh viên. Tuy nhiên, đổi mới không có nghĩa là phủ nhận, loại bỏ hoàn toàn những nội dung, hình thức, phương pháp trước đây đã tiến hành mà phải kế thừa và phát huy những nội dung có giá trị, phương pháp, cách làm tốt; đồng thời, bổ sung, phát triển nội dung, hình thức, phương pháp bồi dưỡng cho phù hợp vói sự vận động, biến đổi của tình hình thực tiễn, sát với chức trách, nhiệm vụ của người sinh viên.

Đổi mới về nội dung trên các phương diện sau: Đổi mới nội dung giáo dục quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng; Đổi mối nội dung giáo dục nâng cao phẩm chất chính trị, tư tưởng; tăng cường hơn nữa bồi dưỡng các giá trị đạo đức truyền thống tốt đẹp của dân tộc cho sinh viên ở các trường đại học hiện nay trước tác động của mạng xã hội; Đổi mối nội dung tuyên truyền, giáo dục tinh thần cảnh giác cách mạng, bản chất, âm mưu, thủ đoạn chông phá của các thế lực thù địch trên không gian mạng.

Đổi mới hình thức, phương pháp giảng dạy trên các phương diện: Tăng cường tính định hướng chính trị trong các nội dung môn học khoa học xã hội và nhân văn; Đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả các hình thức, phương pháp giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho sinh viên; Kết hợp chặt chẽ giữa bồi dưỡng, rèn luyện ý thức chính trị với công tác quản lý sinh viên, giữa bồi dưỡng, rèn luyện ý thức chính trị với công tác quản lý sinh viên có mối quan hệ biện chứng không thể tách rời, là hai mặt, hai nội dung được thực hiện đồng thời ở các chủ thể giáo dục tư tưởng chính trị cho SV ở các trường đại học trước tác động của mạng xã hội hiện nay.

Thứ ba, Xây dựng và phát huy môi trường giáo dục văn hóa lành mạnh trong giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên

Tác động của mạng xã hội đến lối sông của sinh viên chịu ảnh hưởng rất lớn bởi thiết chế xã hội mà trung tâm là môi trường văn hóa ở mỗi nhà trường. Môi trường văn hóa nhà trường lành mạnh là nền tảng vững chắc để hình thành nhu cầu, động cơ học tập, rèn luyện, trau dồi lối sống tích cực, lành mạnh, rèn luyện ý chí, bản lĩnh người sinh viên trưốc tác động của mạng xã hội; là điều kiện để mỗi sinh viên học tập, rèn luyện, phát triển nhân cách, lốĩ sống theo hệ giá trị chuẩn mực nhân cách, lối sống của người trí thức. Môi trường ấy tạo ra cơ chế thúc đẩy sinh viên tiếp nhận những xu hướng lối sống tích cực, ngăn ngừa, hạn chế ảnh hưởng bởi những xu hưống lối sống tiêu cực từ mạng xã hội đến sinh viên. Môi trường thi đua, học tập càng mô phạm bao nhiêu, thì hiệu quả xây dựng lối sống tích cực của sinh viên trước tác động của mạng xã hội càng được nâng lên bấy nhiêu.

Thứ tư, Phát huy vai trò năng động chủ quan của sinh viên trong giáo dục tư tưởng chính trị .

Đây là giải pháp có ý nghĩa quan trọng, quyết định đến giáo dục tư tưởng chính trị cho SV trước tác động của mạng xã hội hiện nay. Thực hiện tốt giải pháp này là cơ sở để hiện thực hóa các giải pháp trên, đồng thòi còn nhằm phát huy tính chủ động, tích cực của sinh viên để họ không chỉ là đối tượng xây dựng, mà còn là chủ thể tự giáo dục tư tưởng chính trị cho chính mình.

Phát huy vai trò năng động chủ quan của sinh viên trong hoạt động tự giáo dục tư tưởng chính trị của mình trước tác động của mạng xã hội hiện nay là một quá trình tự giác. Điều đó vừa đòi hỏi sinh viên phải có ý chí quyết tâm cao, nghị lực lớn nhưng cũng vừa phải phát huy tính chủ động, tích cực, tự giác, có trình độ kiến thức chuyên môn vững vàng, có hiểu biết về thực tiễn đời sông xã hội, nắm vững chức trách, nhiệm vụ được giao, có đạo đức trong sáng, lối sống lành mạnh để đủ sức vượt qua những cám dỗ từ mạng xã hội.

Thứ năm, Tạo lập và đảm bảo các điều kiện cho việc phát huy tác dụng tích cực và hạn chế tiêu cực sự tác động của mạng xã hội đến tư tưởng chính trị của sinh viên

Đây là giải pháp có vai trò hết sức quan trọng trong công tác giáo dục tư tưởng chính trị cho SV trước tác động của mạng xã hội hiện nay. Thực hiện tốt giải pháp này là cơ sở phát huy tác dụng tích cực và hạn chế tiêu cực sự tác động của mạng xã hội đến tư tưởng chính trị của sinh viên các trường đại học cũng như phát huy tính chủ động, tích cực của sinh viên để họ không chỉ là đối tượng giáo dục mà còn là chủ thể giữ vai trò quan trọng trong giáo dục chính trị.

Hiện nay, đa số các trường đại học đã được trạng bị hệ thống hạ tầng công nghệ thông tin, phục vụ công tác quản lí đào tạo, giảng dạy hay các công tác chuyên môn. Tuy nhiên, đa số các trường chưa trú trọng đến việc sử dụng và khai thác có hiệu quả hệ thống cơ sở hạ tầng mạng, chất lượng mạng. Hệ thống phần mềm, thông tin thư viện số tại các trường đại học đa số mới chỉ dừng lại ở chức năng cập nhật thời khóa biểu, lịch công tác và một số tin tức hoạt động của Nhà trường. Công tác truyền thông nội bộ trong các trường chưa cao, tính lan tỏa thấp; lực lượng cán bộ phụ trách còn mỏng chưa đáp ứng được yêu cầu, đòi hỏi của truyền thông hiện nay. Công tác phối kết hợp giữa các đơn vị, phòng, ban, khoa, trung tâm chưa chặt chẽ, thiếu tính hệ thống chuyên nghiệp.

Việc hoàn thiện các cơ chế chính sách vừa để các đối tượng thù địch, phản động không lợi dụng khe hở của pháp luật hay các cơ chế chính sách chưa hoàn thiện về mạng xã hội, an ninh mạng… không có cơ hội thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật, quy định vể sử dụng mạng xã hội vừa để các bạn sinh viên sử dụng mạng xã hội theo hướng tích cực, tập trung vào các giá trị của “chân - thiện - mỹ” nhằm xây dựng cho sinh viên có quan niệm và hành động đẹp, sự nhạy cảm thẩm mỹ trong phân biệt cái tốt, cái xấu, đúng và sai, có sự phản ứng nhanh nhạy, xác định rõ thái độ đấu tranh, bài trừ những cái chưa đúng mực, xấu xa thường phát tán nhanh trên mạng xã hội. Đặc biệt cần có những chế tài xử lý “mạnh tay” các mạng vi phạm cũng như các tổ chức cá nhân vi phạm các quy định khi sử dụng mạng xã hội một cách cứng rắn hơn nữa, để hạn chế hành vi hiểu luật nhưng cố tình vi phạm pháp luật, coi thường pháp luật.

4. Kết luận

Sinh viên có vai trò rất quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, là nguồn nhân lực chủ yếu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Nhưng để nguồn lực này phát huy được sức mạnh phục vụ đất nước thì đòi hỏi công tác giáo dục phải đào tạo họ thành những con người toàn diện vừa “hồng” vừa “chuyên”; giỏi về chuyên môn, có bản lĩnh chính trị vững vàng, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, đáp ứng yêu cầu mới của sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và hội nhập quốc tế.

Trong bối cảnh cuộc cách mạng 4.0, mạng xã hội đã trở thành một phần tất yếu trong đời sống, thu hút mọi người tham gia và sử dụng với nhiều tiện ích. Sự tác động của mạng xã hội đến lứa tuổi sinh viên diễn ra song song theo hai chiều hướng thuận – nghịch. Sinh viên hiện nay đã và đang tiếp cận, sử dụng mạng xã hội với nhiều mục đích khác nhau: tìm kiếm, trao đổi thông tin hữu ích trong học tập, chia sẻ, kết nối bạn bè…

Tuy nhiên, thực tế cũng cho thấy bên cạnh những tác động tích cực và hữu ích của mạng xã hội là những tác động trực tiếp, không chỉ ảnh hưởng đến những khía cạnh như tâm lý, sức khỏe… mà đáng quan ngại hơn, mạng xã hội tác động tiêu cực đến bản lĩnh chính trị, lập trường tư tưởng, đạo đức, lối sống, mục tiêu, lý tưởng cách mạng. Thưc hiện đồng bộ các giải pháp sẽ phát huy tính tích cực của công cụ mạng xã hội trong việc hình thức tư tưởng chính trị cho giới trẻ nói chung và sinh viên các trường đại học nói riêng.

---------------------------------------------------------

1. Bộ chính trị (2019), Nghị quyết số 35-NQ/TW về “Tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới”.

2. Nguyễn Thị Kim Hoa, Nguyễn Lan Nguyên (2016), “Tác động của mạng xã hội Facebook đối với sinh viên hiện nay”, Tạp chí Khoa học, Đại học Quốc gia Hà Nội
3. Hà Học Hội, Ngô Văn Thạo (2002), Đổi mới nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tư tưởng, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội.
4. Lê Ngọc Hùng (2003), “Lý thuyết và phương pháp tiếp cận mạng lưới xã hội: trường hợp tìm kiếm việc làm của sinh viên”, Tạp chí Xã hội học, số 2
5. Ngô Lan Hương (2013) “Mạng xã hội với việc truyền tải thông tin trong lĩnh vực văn hoá - giải trí”, Luận văn Thạc sĩ Báo chí, Đại học Quốc gia Hà Nội